Bilişim Hukuku

Genel Olarak Bilişim Suçları

Günümüz dünyasında “temel insan hakları”[1.1] arasında algılanan internet, yığınsal iletişimde önemli bir mecra halini almış; internet gazeteciliği, web siteler, bloglar, yazılı basının önüne geçmeye başlamıştır.

Bilişim Suçu (Siber Suç), bilişim alanındaki gelişmelere paralel artış gösteren ve teknolojinin yardımı ile genellikle sanal bir ortamda kişi veya kurumlara maddi veya manevi zarar verecek davranışlarda bulunmaktır.[1.2] Bilişim suçu, bilişim sistemine yönelik veya bilişim sisteminin kullanıldığı suçtur.[1.3]

Türk yasalarını ve bunlarla ilgili kuralları internet ilişkisi doğrultusunda hukuk ve ceza açısından taradığımızda, özellikle Ceza Hukukunda iki grup suç ortaya çıkıyor. İlk grupta interneti de kapsar şekilde özel suçlar karşımıza gelmektedir. Bu suçlar bilişim veya bilgisayarla ilgili kurallar ve teknolojik gelişmeler sonucu ortaya çıkmış ve Türk Ceza Kanunu ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na dâhil edilmişlerdir. Bunlara “Bilişim Suçları” da denilmektedir.

İkinci grup diğer iletişim yolları veya yayıncılık araçları da düşünülerek hazırlanmış hükümlerdir. Bunlarda suç veya hukuka aykırı hareket tanımlanmış ve hangi araçlarla bunun işlenebildiği yazılırken “her türlü kitle iletişim araçları ile, basın yayın yoluyla, her nevi yayın ile, her türlü açıklama” gibi ifadeler kullanılmıştır. Bu tür suç ve hukuka aykırı fiillere “İnternet Yoluyla işlenen Suçlar ve Hukuka Aykırılıklar” diyebiliriz.

[1.1] BBC’nin 26 ülkede 27 bin kişiyle yaptığı ankete göre her beş kişiden dördü internet erişimini elektrik, su, kanalizasyon gibi bir ‘temel hak’ olarak tanımladı. Avrupa’da bu oranın en yüksek çıktığı ülkeyse Türkiye (%90). http://www.ntvmsnbc.com/id/25066506/ (25.04.2010).
[1.2] C. Tavukçuoğlu, 2004, s.56.
[1.3] A. Karagülmez, 2005, s.40

Türk Ceza Kanunu madde 244:

Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bu fiillerin bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması halinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

Türk Ceza Kanunu madde 245:

Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın bunu kullanarak veya kullandırtarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirilerek sahte banka veya kredi kartı üreten, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Bilişim suçları (Siber suçlar)

Haberleşmenin gizliliğini ihlal

İnternet ortamı ve diğer bilişim sistemleri dâhil olmak üzere tüm biçimlerde ve yollarda haberleşmenin gizliliğini ihlal eden, bunların içeriğini kaydeden, açıklayan kişiler suç işlemiş olurlar. Buradaki haberleşme ibaresinden; her tür haber, düşünce ve bilgi aktarımı anlaşılır. Haberleşme yazı ile olabileceği gibi resim, video ya da işaret dili olabilir. İşte bu haberleşmenin bilerek ve isteyerek kasıtla öğrenilmiş olması “gizliliği ihlal” suçunu gerçekleştirir. Kaydetme, fotoğrafla, dijital kopyalama ile veya video gibi çeşitli yollarla olabilir.

Devamını okumak için tıklayın.

Haberleşmenin engellenmesi

Kişiler arasındaki haberleşme ya da basın, yayın organındaki haberleşmenin sadece engellenmesi bu suçu oluşturmaktadır. Kişiler arası haberleşmeye konumuz olan internet açısından e-mail, telefon, chat veya haber grupları aracılığıyla yapılan iletişimleri verebiliriz. Basın organlarının yayınının engellenmesine ise gazete, dergi, televizyon, radyo gibi herhangi bir kitle iletişim kişi ve kuruluşunun web sitelerinin hacker veya bilişim sistemlerine virüs göndererek veya fiziksel temasla ya da uzaktan programların işlemesini bozarak engellemeyi örnek verebiliriz.

Devamını okumak için tıklayın.

Özel hayatın gizliliğini ihlal

Özel hayatın gizliliği hakkı, kişinin şahsiyet hakkının (kişilik hakkı) unsurlarından biridir. Şahsiyet hakları; kişinin hayatı, vücudu ve sağlığı, şeref ve haysiyeti, özel hayatı ve gizlilikieri, resim ve sesi, ekonomik alanı, isim üzerindeki hakkı alt başlıklarını kapsayan geniş bir kavramdır.[22.1] Ne tür sınıflandırma yapılırsa yapılsın sonuçta vurgulanmak istenen husus aynıdır. Şahsiyet hakları, farklı hukuk disiplinleri alanında düzenlenen kurallarla koruma altına alınmıştır. Gerek kamu hukuku (Anayasa, Ceza, ceza muhakemesi vs.) ve gerekse özel hukuk (Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku, Fikri ve Sınai Haklar Hukuku vs.) alanındaki düzenlemeler incelendiğinde bu durum gözlemlenmektedir.

Türk Ceza Kanunu madde 134’de bu suç söyle düzenlenmiştir.

(1) Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.

(2) Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri ifşa eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fiilin basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır.

Maddenin ilk fıkrasındaki suçun maddi unsuru özel yaşamın gizliliğini ihlaldir. Bu ihlal eylemi herhangi bir biçimde olabilir. Birinin evinden, işyerinden bilgi, belge, resim alma, buralardan veya kamusal alanlarda konuşmalarını dinleme gibi eylemler olabilir. Bizi ilgilendiren kısmı bilişim sistemleri ve internet kullanılarak bu bilgi, belge, resim ve görüntülerin ele geçirilmesi veya ilgili şahsın izlenmesi yoluyla olmasıdır.

Burada değinmemiz gereken bir diğer konu ise; hakaret suçlarında olduğu gibi, mahkemelerin Yargıtay uygulamalarından kaynaklanan kamu yararı, gerçeklik, güncellik ve denge olarak belirlenen hukuka uygunluk sebeplerinin özel hayatın gizliliğini ihlal suçlarında kullanılıp kullanılmayacağıdır. Özel hayatın gizliliğinde bu unsurlar kullanılamaz ve bu unsurların mahkemede ispat edilmesi çabasına izin verilemez. Özellikle haberin gerçekliğinin mahkemede ispatında tanık ve diğer delillere itibar edilemez. Burada maddenin ilk fıkrasında suç “özel yaşamın gizliliğini ihlal” olarak istisnasız ve her türlü ihlal biçimini de içerecek şekilde düzenlenmiştir.

“Suçta ve cezada kanunilik” prensibine göre; ceza normunda yer almayan, gerek hükmün içinde ve gerekse bir başka hükümde açık bir şekilde suçun ön şartı veya o fiili suç olmaktan çıkaran bir hukuka uygunluk sebebi gösterilmeyen bir halin Ceza Hukuku alanında fiilin suç olmasını önleyen bir neden olarak kabulüne imkân bulunmamaktadır.[22.2]

Özel yaşamın gizliliğini ihlal görüntü ve seslerin kaydı yoluyla yapılıyorsa, bu suçun cezasına ilişkin ağırlaştırıcı bir sebep ortaya çıkmaktadır.

Açıklama eylemi basın veya yayın yoluyla yapılmışsa ceza ağırlaştırılmaktadır. Ünlü birinin özel yaşamına ilişkin ses ve görüntülerin web sitelerine koyulması veya paylaşılacak bir dosya şeklinde bilgisayarlarda bulundurulması ya da bir başkasına bu görüntü ve seslerin gönderilmesi bu suçun örnekleridir.

[22.1] İMRE Zahit, Şahsiyet Hakkının Korunmasına İlişkin Genel Esaslar, Özellikle İsim Hakkı Ve İsim Hakkının Korunması, İHFM C. 39, Sayı 1-4, 1974, s. 803

[22.2] “Kanunilik” prensibi için bkz. Kayıhan İçel-Süheyl Donay, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku Genel Kısım, 1. Kitap, İstanbul, 1999, s.73 ve devamı. İzzet Özgenç, Türk Ceza Kanunu şerhi, Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005, s.67, 68 ve devamı.

Devamını okumak için tıklayın.

Kişisel verilere ilişkin suçlar

Telekomünikasyon mevzuatına baktığımızda kişisel bilgiler/veriler; tanımlanmış ya da doğrudan veya dolaylı olarak, bir kimlik numarası ya da fiziksel, psikolojik, zihinsel, ekonomik, kültürel ya da sosyal kimliğinin, sağlık, genetik, etnik, dini, ailevi ve siyasi bilgilerinin bir ya da birden fazla unsuruna dayanarak tanımlanabilen gerçek ve/veya tüzel kişilere ilişkin herhangi bir bilgiyi ifade etmektedir.

Devamını okumak için tıklayın.

Yetkisiz ve izinsiz erişim (Hacking)

Bilişim sistemlerine hukuka aykırı olarak erişme suçu mukayeseli hukukta birçok ülke ceza kanununda yaptırıma bağlanmıştır. Bu suç tipi siber suçlar içinde en çok görülenidir.[2] Yetkisiz erişim, hukuka aykırı olarak bilişim sistemlerine ulaşılarak fonksiyonlarının kullanılması ve bu sistemlerde bulunan verilere yetkisiz kişilerce ulaşılmasını ifade etmektedir.

[2] O. Değirmenci, 2002, s.132

Sanal Tecavüz

Bir LambdaMOO katılımcısı olan ve “Mr. Bungle” takma ismini kullanan fail, bir gece LambdaMOO’ya bağlanır. Ancak Mr. Bungle’ın o gece diğer katılımcılardan bir farkı vardır. Zira Mr. Bungle, “voodoo doll” ismi verilen ve kendisine, istediği herhangi bir katılımcının yerine geçerek, o katılımcının ağzından konuşabilme olanağı sağlayan bir bilgisayar programına sahiptir. Mr. Bungle, o gece “voodoo doll” programını kullanarak, LambdaMOO’da bulunan bazı bayan katılımcıların yerlerine geçer ve onların ağzından konuşarak, son derece aşağılayıcı ifadeler kullanarak, onların Mr. Bungle’nin kendilerine nasıl tecavüz ettiğini anlatıyormuş gibi görünmelerini sağlar. Böylece bayan katılımcılar Mr. Bungle’nin sapkın hayal gücünün sanal dünyadaki mağdurları haline gelirler. Bu olay mağdurları gerçek dünyada meydana gelmiş bir ırza tecavüze maruz kalmışçasına etkiler. Birçok yazara göre LambdaMOO’da ortaya çıkan bu “sanal tecavüz” eylemi, gerçek dünyada işlenen suçlarla yapısal benzerlik göstermeyen saf, bağımsız tipik bir siber suçtur. [3]

[3] Hüseyin Çeken, ABD’de internet Yoluyla işlenen Suçlardan Doğan Ceza Sorumluluğunun Hukuki Esası, http://www.jura.uni-sb.de/rurkish/HCekenl.html. Aktaran: İsmail Ergün;. s. 31

Bilişim Ortamında Cinayet

Klasik suçların internet üzerinden işlenebilmesine ilişkin çok çarpıcı bir örnek vardır. İngiltere Liverpool Hastanesi’nin bilgisayarına giren bir şahıs, doktor reçetelerinde değişiklikler yapmış ve yanlış ilaçları alan hastalardan bazıları ölmüştür.[4] Yine, 15 yaşındaki bir bilgisayar kullanıcısı genç, ABD’nin California eyaletindeki bir hastanenin sistemine girerek orada yatan bir hastanın hastalığının seyrine dair bilgileri ve reçeteleri sırf eğlence olsun diye değiştirmiş, hasta büyük bir alerjik reaksiyon sonucu şoka girmiş ve ölüm tehlikesi atlatmıştır.

[4] Feridun Yenisey, “Bilgisayar ve Bilgisayar şebekelerinin Ortaya Çıkardığı Yeni Suç Yöntemleri” Bilişim ve İnternet Teknolojilerinin Ceza Hukuku Açısından Doğurduğu Yeni Sorunlar Paneli, 24 Mart 2001, Bursa, s.51. Aktaran: İsmail Ergün, s. 33

Tehdit ve şantaj

Özellikle e-postalar yoluyla veya chat yoluyla insanlara tehdit ve şantaj yapılmasına sıklıkla rastlanılmaktadır.[5]

[5] İstanbul ve Nevşehir Emniyet birimlerinin çalışması ile yakalanan 17 yaşındaki bir genç internette sohbet ettiği işadamına kendisini kadın olarak tanıtıp, önceden yine internetten kaydettiği bir kadının soyunma görüntülerini kendisiymiş gibi işadamına izlettirerek, işadamının da web kamera önünde soyunmasını sağlamış, kaydettiği bu görüntüleri daha sonra “kullanacağı” tehdidi ile para istemiştir. Haftalık Dergisi, S.147, 27 Ocak – 2 Şubat 2006, s.21.; Aktaran: İsmail Ergün, s. 33.

Hakaret ve sövme

Hakaret ve sövme suçuna da sanal âlemde çok sık rastlanılmaktadır. Bu suç, e-posta yoluyla, forumlarda, chat odalarında, haber sitelerinde, kişisel web sayfalarında veya başka yollarla işlenebilmektedir.

Taciz ve Sabotaj

Kişilerin posta kutularına saldırgan, ürkütücü veya müstehcen içerikli mesajların gönderilmesi durumunda taciz eylemi ile karşı karşıya kalınmaktadır. E-posta mesajlarına virüs veya Truva Atı gibi programlar ekleyerek karşı tarafın bilgisayarına zarar verme eylemleri de sabotaj suçunu oluşturmaktadır. Taciz eylemleri doğrudan olabileceği gibi dolaylı da olabilir.[6]

[6] A.B.D.’de Cynthia Armistead isimli bir kadının adres ve telefon numarasını ele geçiren bir sanal tacizci, bu bilgileri, “telekızlık hizmeti veren bir ajansa ait adres ve telefon” olarak çeşitli Usenet gruplarına göndermiş, bu kasıtlı yanlış bilgilendirme sonucunda bayan, telefonla tacize uğramış hatta, evine gelenler tarafından yapılan bir çok uygunsuz teklifle karşılaşmıştır. İsmail Ergün; s. 33.

Pornografi

Günümüzde pornografik görüntüler içeren internet sayfalarına internet ortamında sıklıkla rastlanmaktadır. Dünyada, çocuk pornografisine[7] karşı çok sert düzenlemeler yapılmıştır. Ülkemizde de çocuk veya yetişkin pornografisi gibi bir ayrım yapılmaksızın pornografik yayınlar genel olarak “halkın ar ve hayâ duygularını incitici” olarak değerlendirilmiş ve yasaklanmıştır.[8]

Devamını okumak için tıklayın.

Röntgencilik

Başkalarının yatak odalarına, umumi tuvaletlere, duşlara, soyunma kabinlerine gizli kamera yerleştirmek ve bilişim sistemleri kullanılmak suretiyle seyredilmesi eylemleri röntgencilik olarak nitelendirilebilir.

Manipülasyon

Sanal ortamı kullanarak yalan, yanıltıcı ve abartılı haberler yapmak ve yaymak yoluyla borsada hisse fiyatlarının artmasını ya da düşmesini sağlamak, bir bankanın itibarını zedeleyici site yapmak ya da e-posta mesajı göndermek bu suça örnek olarak verilebilir. [9]

[9] Gökhan Ahi, “İnternette Suç ve Ceza”

Dolandırıcılık

Bilişim sistemleri kullanılarak kişiler; kendileri veya başkaları lehine hukuka aykırı yararlar sağlayabilirler. Bu; bilişim sistemlerinde yer alan programların veya verilerin değiştirilmesi, sahte veya değiştirilmiş veriler girilmesi, mevcut verilerde oynamalar yapılması, hileli bir takım hareketlerle bilişim sistemlerinin işleyişinin değiştirilmesi suretiyle mümkün olabilir.[10][11]

İnternet kullanıcılarını tehdit eden ciddi dolandırıcılık yöntemlerinden biri de, ticari Web sitelerinin sahtelerinin oluşturulmasıdır. Bunu amaçlayan kişi, herhangi bir elektronik ticaret sitesinin görünüm itibariyle tamamen aynısını hazırlamakta ve bu sahte web sitesini gerçeğine çok benzeyen, yanlışlıkla tuşlanabilecek bir web adresi satın alarak yayına sokmaktadır.[12]

Sanal dolandırılığa bir başka örnekte Phishing metodunun kullanılmasıdır. Phishing (Oltalama); bankanın, e-postanın veya bunun gibi bilgi girmenizi gerektiren bir kuruluşun web sayfasının kopyasını yapıp kullanıcının hesap bilgilerini çalmayı amaçlayan bir dolandırıcılık türüdür.[13]

[10] E.Ü Tıp Fakültesi dekanı olan E. B. internette tanıştığı bayanla kısa sürede samimiyet kurar ve bir süre sonra evlenmeye karar verirler. Bayan kendisinin ABD’de doktora yaptığını ve bir tekstil şirketinde yönetici olarak çalıştığını söylemiştir. Evlenme hazırlıkları devam ederken o zamana kadar yüz yüze görüşmediği ve internetten bir mankene ait fotoğrafı kendi fotoğrafı gibi gönderen bayan kendisinin hastalıklarının başladığını, bankada 700.000 YTL parasının olduğunu ancak çalıştığı şirketin hukuki sorunları nedeniyle blokeli olduğundan çekemediğini söyleyerek tedavisi için para istiyor ve E.B. değişik zamanlarda toplam 135.000 YTL para gönderiyor. Daha sonra bayanın çelişkili beyanlarından şüphelenerek yaptığı araştırma ve bayanın ortadan kaybolması üzerine dolandırıcı olduğunu anlıyor. Emniyet’e ve adli mercilere başvuruyor (25.7.2006 tarihli Hürriyet Gazetesi).

[11]Rusya’da St. Petersburg’da, 24 yaşındaki Viladimir Levin bir dizüstü bilgisayarla çalışarak ve diğer ülkelerdeki suç ortaklarından da yardım alarak Citicorp’un nakit yönetimi sistemine girdi. Bu hacker’ların, canlandırdıkları hesap sahiplerinin, yasadışı nakit transferi teşebbüslerinin toplam değeri 10 milyon dolardı. Citicorp’un uyanık davranmasının yanında, hem ABD’de hem de ABD dışındaki emniyet güçlerinin yakın işbirliği sayesinde bu bilgisayar dolandırıcıları izlenerek bulunabildi ve Levin hapishaneye gönderildi. Ancak bu Citicorp’a çok pahalıya maloldu. Cybersafe Corp’dan Glenda Barnes’a göre banka bu dolandırıcılıkta 400.000 dolar kaybetti ve buna ilaveten dava ücreti olarak 1.7 milyon dolar ödemek zorunda kaldı. Bu olay, en azından geçici olarak, müşterilerin paraları için güvenli, emniyetli bir sığmak olan Citicorp’un imajı aleyhine işledi. Paul Sweeney, “Siber Suçun Büyüyen Tehdidi”, Banking Administration Magazi ne Temmuz/Ağustos 1999 (25.1.2005) Aktaran: İsmail Ergün, s. 36.

[12] Şubat 2001 tarihinde ABD’nin Massachusetts eyaletinde oturan üç genç hakkında bu tür sahte bir site kurmak ve elde ettikleri kredi kartı bilgileriyle 30.000 dolarlık bilgisayar ve elektronik cihaz almaktan dava açılmıştır. Akıncı/Alıç/Er, 2004, s.189.

[13] Bu yöntemde genellikle, kullanılan elektronik posta servisinin giriş ekranının bir kopyası elektronik posta olarak geliyor ve “YTL’ye geçilmesi nedeniyle…” diye başlayan uzun bir açıklama ile kullanıcı adının ve şifresinin ekrana girilmesini istiyor. Dikkatsiz bir şekilde bilgiler verildiğinde sayfanın içine gizlenmiş bir kod parçası kullanıcı adını ve şifresini dolandırıcılara gönderiyor. İstanbul’da 60 internet kullanıcısı, başta Merkez Bankası olmak üzere bazı bankalardan e-mail aldıkları ve bu postalarda kredi kartı ile kimlik bilgilerinin yenilenmesi istendiği şikâyetinde bulunmuştur. “Sanal Dolandırıcı Alarmı”,28.3.2005 tarihli Star Gazetesi, s.9.; Phishing yapan bot-net ağlarını inceleyen ve yakalayan araştırmacılara karşı, sanal alemin dolandırıcıları yeni yeni yollar icat etmeye başladılar. E-posta yollayarak internet kullanıcılarının zararlı siteleri ziyaret etmelerini beklemeyen dolandırıcılar, kurbanlarının ayağınana gitmeye başladılar. Kullanıcılardan habersiz sisteme sızan tarayıcı eklentileri ve bir bankanın internet sitesinde gezinebilmek için gerekli güncellemesi gibi gösterilerek kullanıcının bilgisayarına kurulan kötü amaçlı yazılımlar kullanıcı bilgilerini çalmakta. Öyle ki, Faslı bir hacker olduğu tahmin edilen ve sanal alemde Take Mr. Brain olarak tanınan bir kişi, phishing yapmak isteyenler için internetten basitçe indirilen bin yazılım kiti dahi tasarlamış durumda. Ancak, Mr. Brain, kısa yoldan köşe dönmeyi hedefleyen acemi phishincilere de bir sürpriz hazırlamış: programın topladığı bütün bilgiler önce Mr.Brain’in eline geçmekte.

Devamını okumak için tıklayın.

Hırsızlık

Bilişim sistemlerinin kullanılması yoluyla hırsızlık suçunun da işlenmesi mümkündür. Trojan programları (virüsler) vasıtası ile ele geçirilen başkalarına ait hesap numaraları ve şifreler kullanılarak, hesaplardaki paraların failin kendisine veya bir başkasına ait banka hesabına havale edilmesi eylemi sıkça rastlanılan sanal/siber/bilişsel bir hırsızlık olarak nitelendirilebilir.[14]

Devamını okumak için tıklayın.

Sahtekârlık

Bilişim sistemleri kullanılarak gerçekleştirilen sahteciliği iki ayrı türde anlamamız gerekmektedir.

Birincisi, klasik olarak bilinen sahtecilik suçunun bir bilişim cihazı aracılığıyla işlenmesidir. Yani, sanal değil, günlük hayatta kullanılacak, çoğunlukla matbu olan bir unsurun hazırlanması hâlidir.

İkincisi, tamamıyla sanal ortamda gerçekleştirilen sahtekârlıklardır. Bu durum hem sanal ortamda mevcut olan verilerin değiştirilmesi hem de sahtelerinin hazırlanması şeklinde gerçekleşebilir.

Devamını okumak için tıklayın.

Sanal/siber terör

“Bilgi sistemleri doğrultusunda elektronik araçların bilgisayar programlarının ya da diğer elektronik iletişim biçimlerinin kullanılması aracılığı ile ulusal denge ve çıkarların tahrip edilmesini amaçlayan kişisel veya politik olarak motive olmuş amaçlı eylem ve etkinlikler”[15], “enformasyona, bilgisayar programlarına ve doğrudan savaşın içinde olmayan hedeflerin verilerine karşı önceden planlanmış, politik nedenlerden kaynaklanan bir saldırı”[16], “belirli bir politik ve sosyal amaca ulaşabilmek için bilgisayar veya bilgisayar sistemlerinin bireylere ve mallara karşı bir hükümeti veya toplumu yıldırma, baskı altında tutma amacıyla kullanılması”[17], siber/sanal terör olarak tanımlanmaktadır.

Günümüzde bilgisayarların kullanım alanı son derece yaygındır. Uçuş denetim sistemlerinden, şehir içi trafik sistemine, borsadan, askeri ve emniyet güvenlik sis-temlerine, eğitim kurumlarından, ulusal yargı ağı projesi (UYAP), MERNİS, TAK-SİS, PRO2000, e- Devlet Kapısı Projesi[18] gibi hayatın her alanını kapsayan çok büyük alanlara varıncaya kadar her yerde bilgisayarlar kullanılmaktadır. Bu tür bilgisayar ağları, insanlara günlük hayatlarını kolaylaştırmak için internete de bağlanmıştır. Bu iletişim kolaylığı kuşkusuz ki, başta terörist eylemciler olmak üzere pek çok kötü niyetli girişimcilerin de ilgisini çekmekte; onlara da “kolaylıklar” sağlamaktadır.

Uçakların, uçuş yollarını (rotalarını) belirleyen, iniş ve kalkışlarını düzenleyen sisteme ulaşabilen bir terörist, sistemdeki bilgileri değiştirerek tüm uçuş planlarınıalt üst edebilir ve kazalara neden olabilir.

Şehir içi trafik bilgisayarına ulaşan bir terörist trafiği alt üst edebilir.

Eğer bir terörist borsanın bilgisayarına ulaşırsa neler yapabileceği açıktır.[19]

Terörist gruplar da, iletişimlerinde gizliliği sağlamak, propagandalarını yapmak ve finansal kaynaklarını artırabilmek amacıyla teknolojiyi ve İnternet’i kullanmaktadırlar.[20] Ne yazık ki, teröristlerin herhangi bir kimyasal fabrikayı ortadan kaldırmak için uçak uçurmalarına ihtiyaçları kalmamıştır. Onun yerine, sadece bir grup bilgisayar korsanı bilişim sistemlerini kontrol ederek felaketlere yol açabilmektedirler.[21]

Siber teröre en iyi örnek 11 Eylül saldırılarıdır. 11 Eylül 2001 tarihinde ABD’de meydana gelen ve dünyayı etkileyen terör olayı, teröristlerin ve terör gruplarının internet ve teknolojiyi kullanarak sınır tanımayan bir şekilde eylemlerde bulunabileceğini göstermiştir.

[15] Bünyamin Atıcı – Çetin Gümüş, “Sanal Ortamda Gerçek Tehditler; (17.01.200)

[16] Hakan Altan, “Siber Terörizm” (31.12.2004) Aktaran: İsmail Ergün,. s. 40

[17] Mehmet Özcan, “Yeni Milenyumda Yeni Tehdit: Siber Terör” (31.12.2004)

[18] 8 Aralık 2008 tarihi itibariyle e-devlet kapısı projesi uygulanmaya konmuştur. e-Devlet Kapısı, devlet hizmetlerinin kullanıcı ihtiyaçları gözetilerek elektronik ortamda, kesintisiz ve güvenli bir şekilde ortak bir nokta üzerinden vatandaşa ulaştırılması amacıyla hazırlanmakta olan bir yapıdır. E-Devlet Kapısı’nın faaliyete geçmesiyle birlikte TC kimlik numaraları kullanılarak elektronik devlet hizmetlerine tek bir merkezden erişilebilmesi, internet, mobil teknolojileri veya çağrı merkezi aracılığı ile vatandaşların kamu hizmetlerine 7 gün 24 saat güvenli bir şekilde ulaşabilmelerinin sağlanması hedeflenmiştir. www.türkiye.gov.tr adresinden T.C kimlik numarası ile 21 kamu hizmeti e-devlet hizmetleri kapsamında elektronik ortamdan verilmeye başlanılmıştır. Bkz. Cihan Haber Ajansı, 16.12. 2008 “Bütün Devlet Hizmetleri İnternette Tek Çatı Altında”

[19] Eşref Adalı, “İnternet Suçları” Bilişim ve İnternet Teknolojilerinin Ceza Hukuku Açısından Doğurduğu Yeni Sorunlar Paneli, T.C. İçişleri Bakanlığı, 24 Mart 2001, Bursa.s.37.

[20] Dünya Ticaret Örgütü’nün bombalanması eyleminin planlayıcısı Remzi Yusuf Amerikan Hava Yollarının şifrelenmiş olan dosyalarını diz üstü bilgisayarını kullanarak yok etmeyi planladığını itiraf etmiştir. Özellikle birçok ülkede örgütlenen terörist gruplar ve uyuşturucu, silah ve insan ticareti yapan organize suç örgütleri fonlarını internet üzerinden transfer edebilmektedirler bkz. Berfu Salıcı, İsmail Güneş, “İnternette Güvenlik ve Denetim: Masumiyet Yitiriliyor mu?”

[21] İlker Pekgözlü, “Küresel Tehdit: Bilişim Suçları”, Polis Dergisi, Sayı: 41, 2004, s.211.

Devamını okumak için tıklayın.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun

İnternette reklam alan ve verenler veya reklam sayılacak beyanlarda bulunanların dikkat etmeleri gereken bu Kanun’un 16. maddesi gereğince ticari reklam ve ilanların; kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır. Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklâm ve ilanlar ve örtülü reklam yapılamaz.

Devamını okumak için tıklayın.

Diğer suçlar

Telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan (piyasada bulunan ve ucuza satın alınan ip TV cihazları ? ) sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıile cezalandırılır. Bu suç; özellikle bilişim sistemleri vasıtasıyla şifre kırıcılar kullanıldığından internet ile uzaktan işlenebilir.

İnternette “sörf yapmaya” meraklı birçok kişi vardır. İşte bu “meraklı sörfçüler” kimseler oraya buraya girerek aslında kötü bir niyeti olmasa bile bazı bilgileri bilgisayarlarına indirirlerken Ceza Kanunu’nun 339. maddesi bu kişilerin başına büyük sıkıntı açabilir. Şöyle ki; Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından gizli kalması gereken bilgileri veya yetkili makamların açıklanmasını yasakladığı ve niteliği bakımından gizli kalması gereken hususları elde etmeye yarayan ve elde bulundurulması için kabul edilebilir bir neden gösterilemeyen belgelerle veya bu nitelikteki herhangi bir şeyle yakalanan kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Fiil, savaş zamanında işlenirse faile üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası verilir.

Türk bayrağı ve İstiklal Marşına saldırı ve aşağılama amacıyla yayın yapanlar 300. madde gereği altı aydan başlamak üzere hapsedilir.

Halkı askerlikten soğutma amacı güden yayınları yapanlar ise, 318. madde uya-rınca dokuz aydan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.

T.C.K.’nın 299. maddesinde, Cumhurbaşkanına hakaret eden yayıncıların on-dört aydan başlayan sürelerde hapisle cezalandırılacağı belirtilmiştir.

T.C.K.’nun 301. maddesinde ise, Türklüğü, Cumhuriyeti, Meclisi, Hükümeti, askeri ve emniyet güçlerini, yargı organlarını hakarete uğratan yayınlar için, yayıncıların onbeş günden başlamak üzere üç seneye kadar çeşitli sürelerde hapisle cezalandırılacağı belirtilmiştir. Ancak bu sayılan kurumları sadece eleştirmek maksadıyla yapılan yazılı, sözlü veya görüntülü düşünce açıklamaları cezayı gerektirmez.

Cebir veya tehdit kullanarak, bir kimseyi dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya veya değiştirmeye zorlayan ya da bunları açıklamaktan, yaymaktan meneden kişi, 115. madde sonucu bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Türk Ceza Kanunu’nun 119. maddesinde; eğitim ve öğretimin engellenmesi, kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinin engellenmesi, siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi, inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme, konut dokunulmazlığının ihlali ile işve çalışma hürriyetinin ihlali gibi hapis cezaları altı aydan başlayan suçların, inter-nette yollanan imzasız mektup ve özel işaretlerle işlenmesi halinde verilecek ce-zanın bir kat artırılacağı düzenlenmiştir.

341. maddeye göre, internet yoluyla web sitelerinde, haber sitelerine yorumda bulunarak veya e-mail gruplarına bildirim yoluyla, yabancı devlet bayrağını veya diğer egemenlik işaretlerini alenen tahkir eden kimseye üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.

İnternette yapılan yayınlar yoluyla; bir suçun işlenmesini tahrik edenler yani “yağmalayın, saldırın, izinsiz gösteri yapın” şeklinde veya kamu barışını bozmaya elverişli olmak şartıyla “kanunlara uymayan” şeklinde yayın yapanlar 214. ve 217. maddelere göre altı aydan başlamak üzere ve 215. madde gereğince, işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, iki yıla ka-dar hapis cezası ile cezalandırılır.

Kanun’un 125. maddesine göre, topluca chat yaparak, e-mail yollayarak veya sitenizde açık açık birilerinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte “şunu yaptı, bunu yaptı” derseniz veya birilerine söverseniz altı aydan üç yıla kadar hapis alırsınız.

İnternette bir site açarak veya bahis toplayarak ya da diğer yollarla internet üzerinden kâr ve zararın talihe bağlı olduğu bir oyun oynatan ve kazanç vadeden kişiler, Kanun’un düzenlemesine göre kumar için “yer ve imkan sağlamak” eylemini gerçekleştirmekte ve bu suçu işlemektedirler.

Yayıncıların en çok ilgisini çeken alanlardan biri de suç haberleridir. Haberlerinde çeşitli suçların işlendiğini veren kişiler bu suçların yargılama aşamasına da ilgi duyarak bunları haber yapmaktadırlar. Özellikle internet gazeteciliğinde karşımıza çıkan soruşturma ya da yargılamanın gizlilik gerektiren çeşitli safhaları hakkında haber yapmak eylemi Türk Ceza Kanunu’nun çeşitli maddelerinde sınırlanmıştır. Soruşturmanın gizliliğini alenen ihlal eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, soruşturma aşamasında alınan ve kanun hükmü gereğince gizli tutulması gereken kararların ve bunların gereği olarak yapılan işlemlerin gizliliğinin ihlali açısından aleniyetin gerçekleşmesi aranmaz.(2) Kanuna göre kapalı yapılması gereken veya kapalı yapılmasına karar verilen duruşmadaki açıklama veya görüntülerin gizliliğini alenen ihlal eden kişi, birinci fıkra hükmüne göre cezalandırılır. Ancak, bu suçun oluşması için tanığın ko-runmasına ilişkin olarak alınan gizlilik kararına aykırılık açısından aleniyetin ger-çekleşmesi aranmaz.

Adli Sicil Kanunu Kanun’a göre; adli sicilde tutulan bilgiler gizlidir. Bu bilgiler görevlilerce ve talep üzerine verilen kişiler ve kurumlarca açıklanamaz. Bu bilgileri açıklayanlara altı aydan bir yıla kadar hapis ve beş yüz bin liradan on milyon liraya kadar para cezası verilir.

Devamını okumak için tıklayın.

gibi tüm uyuşmazlıklar, konular bilişim hukuku alanına ilişkin olup bunlar ile ilgili olarak İHS Hukuk & Danışmanlık ile iletişime geçebilir, hukuki destek ve profesyonel yardım talep edebilirsiniz.

KAYNAK: Bilişim Hukuku, Prof. Dr. B. Zakir Avşar – Prof. Dr. Gürsel Öngören, 2010

Pazartesi	08:00 - 20:00
Salı	08:00 - 20:00
Çarşamba	08:00 - 20:00
Perşembe	08:00 - 20:00
Cuma	08:00 - 20:00
Cumartesi	09:30 - 21:00
Pazar	09:30 - 21:00

Bilişim Hukuku

Genel Olarak Bilişim Suçları

Bilişim suçları (Siber suçlar)

Haberleşmenin gizliliğini ihlal

Haberleşmenin engellenmesi

Özel hayatın gizliliğini ihlal

Kişisel verilere ilişkin suçlar

Yetkisiz ve izinsiz erişim (Hacking)

Sanal Tecavüz

Bilişim Ortamında Cinayet

Tehdit ve şantaj

Hakaret ve sövme

Taciz ve Sabotaj

Pornografi

Röntgencilik

Manipülasyon

Dolandırıcılık

Hırsızlık

Sahtekârlık

Sanal/siber terör

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun

Diğer suçlar

Bülten Aboneliği